Janggi
In Korea wordt de schaakvariant Janggi (ook Changgi of Jangki genoemd) gespeeld. Het is een erg populair spel in dat land. Aangenomen wordt dat het spel afgeleid is van een oudere variant van het Chinese Xiangqi. De stukken zijn achthoekige platte schijven van hout of van plastic met het Koreaanse symbool van het stuk erop afgebeeld. Het bord is meestal van hout.De formaten van de stukken verschillen. De generaal (die de rol van koning heeft) is het grootste stuk; de pionnen en wachters zijn het kleinst; de andere stukken hebben een formaat daar tussenin.
Bord, stukken en beginopstelling
Het bord bestaat uit tien horizontale lijnen en negen verticale lijnen, met een paar extra diagonale lijnen aan elke kant van het bord: de kastelen. De stukken staan op de kruispunten van de lijnen.
Iedere speler heeft twee torens (strijdwagens), twee paarden, twee olifanten, twee wachters, één generaal (koning), twee kanonnen en vijf pionnen (soldaten.) Een van de spelers speelt met de rode stukken, de andere speler met de stukken die groen of blauw zijn.
Hieronder staat de beginopstelling met de oorspronkelijke Koreaanse symbolen. Van links naar rechts zien we op de onderste en bovenste lijn een toren, paard, olifant, wachter, leeg veld, wachter, olifant, paard en toren. De generaal staat midden in het kasteel. Verder zien we twee kanonnen en vijf pionnen per speler.
Het is echter toegestaan om in de beginopstelling de paarden en de olifanten van plaats te laten wisselen. Eerst beslist de rode speler hoe hij de stukken opzet; daarna doet de groen/blauwe speler dit.
De speler die met de groen/blauwe stukken speelt doet de eerste zet in het spel.
Loop der stukken
Koning
De generaal (janggun) moet in het kasteel blijven: de negen posities met de diagonale lijnen aan zijn kant van het bord. In één zet kan de generaal één positie verschuiven over een van de lijnen in het kasteel. De generaal kan dus alleen diagonaal gaan als er een lijn op het bord staat waarover hij loopt.
Generaals mogen elkaar in principe niet zien: een zet waarbij de generaals op dezelfde lijn zonder andere stukken ertussen is verboden. Hierop is een uitzondering: een speler mag zijn tegenstander schaak zetten door zijn generaal op dezelfde lijn als de generaal van de tegenstander te zetten. Echter, als hij dit doet verspeelt hij de mogelijkheid om te winnen: het beste resultaat wat hij kan krijgen uit het spel is remise.
Wachter
De wachters (sa) lopen net als de generaal: één positie over een lijn in het kasteel; wachters mogen ook het kasteel niet verlaten.
Toren
De toren (strijdwagen, cha) loopt als gewone toren, maar kan ook diagonaal bewegen in een kasteel. Hierbij beweegt hij dan één of twee posities diagonaal over een diagonale lijn in een kasteel.
Paard
Het paard (ma) doet een zet als een gewoon paard, maar kan niet springen. Het eerste veld waar het paard over heen gaat: deze is horizontaal of verticaal van de beginplek van het paard, moet dus leeg zijn.
Kanon
Een kanon (po) gaat in een horizontale of verticale lijn, of in een diagonale lijn die in het kasteel getekend is. Daarbij moet een kanon altijd eerst over precies één stuk springen voordat het op een leeg veld landt of een stuk slaat. Het stuk waarover gesprongen wordt kan zowel vriendelijk als vijandelijk zijn, maar mag geen ander kanon zijn. Kanonnen mogen ook geen kanonnen slaan. De eerste zet van een speler mag niet met een kanon gedaan worden.
Olifant
De olifant (sang) beweegt eerst één vakje horizontaal en dan twee diagonaal. Daarbij kan de olifant niet springen: elk van de velden waar de olifant langs gaat moet leeg zijn. De olifant mag aan beide kanten van het bord komen.
Het volgende diagram geeft een voorbeeld van de loop van de olifant.
Pion - soldaat
Pionnen (soldaten, byeong voor rood en jol voor blauw) zetten en slaan één veld recht vooruit of opzij. In het kasteel van de tegenstander mag een pion ook over een lijn in het kasteel achteruit of diagonaal gaan.
Als een pion de tiende rij bereikt moet de pion promoveren tot een al geslagen stuk, maar niet tot wachter. (Soms wordt ook zonder promotieregel gespeeld; een pion op de 10e rij kan dan alleen naar links of rechts lopen.)
Winst en verlies
Het spel wordt gewonnen door de vijandelijke generaal mat te zetten. Echter, als een speler zijn tegenstander mat zet, maar hij heeft de mogelijkheid om te winnen opgegeven zoals beschreven bij de loop van de generaal, dan is het spel remise.Pat bestaat niet: als een speler alleen zetten heeft waarbij zijn generaal aangevallen komt te staan (of op een lijn met de vijandelijke generaal zonder andere stukken ertussenin), dan hoeft hij niet te zetten.
Herhaling van zetten is niet toegestaan. Het is vaak vrij ingewikkeld om te bepalen welke van de spelers een herhaling van zetten moet opheffen.
Written by Hans Bodlaender. Pictures partly taken from Wikipedia (Wikicommons). Board drawn in Inkscape. Based on information of the English description of the game by Jean-Louis Cazaux.
Geschreven door Hans Bodlaender. Plaatjes gedeeltelijk uit Wikipedia (Wikicommons). Bord is getekend in Inkscape. Gebaseerd op informatie van de Engelse beschrijving van het spel door Jean-Louis Cazaux.
WWW page created: December 29, 2011